Układ Warszawski, oficjalnie znany jako Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, ustanowiony 14 maja 1955 roku, był de facto narzędziem dominacji sowieckiej w Europie Środkowo-Wschodniej. Mimo deklarowanej idei przyjaźni i współpracy, rzeczywistość była zupełnie inna. W praktyce, Układ ten był instrumentem narzuconym przez ZSRR, mającym na celu zapewnienie dominacji Moskwy nad państwami satelickimi.

Pod maską międzynarodowego sojuszu, Układ Warszawski nie miał wiele wspólnego z rzeczywistą współpracą między równymi partnerami. Pakt był w rzeczywistości strukturą ściśle podporządkowaną interesom ZSRR, gdzie kontrola oraz decyzje strategiczne były centralizowane w Moskwie. Sowiecki marszałek pełnił funkcję szefa paktu z automatu, co podkreślało nierówną strukturę sojuszu.

Poszczególne elementy organizacyjne Układu Warszawskiego były w zasadzie jedynie przedłużeniem sowieckiego ministerstwa obrony. W praktyce oznaczało to, że decyzje strategiczne były podejmowane w Moskwie, a pozostałe państwa członkowskie miały jedynie ograniczoną rolę, głównie jako instrumenty realizacji sowieckiej polityki wojskowej.